විපුල කවියක් වන් සොයුරියක්

 

විපුලි නිරෝෂිණී හෙට්ටිආරච්චි කිවිඳිය... සොයුරිය...

විපුලි අක්කාගේ වියෝව අනපේක්ෂිත තදබල කම්පනයක් මා තුළ දැනවූ සිදුවීමක්... හිමිදිරියක දුටු සිහිනයක් ලෙසින් එය අමතක කර දමන්නට හැකි නම් මා තවමත් කැමතියි. 

අලුත් සිනමා පටයක් පිළිබඳ තොරතුරක් ලද විගස ‘අපි බලමු‘ කියන්නට විපුලි අක්කා නැති බව සිහිපත් වන්නේ මද වෙලාවකට පසුව. 

''අපි දරුවො වෙනුවෙන් වැඩක් කරමු නංගි..." කියන්නට ඈ ළඟ නැති වීම මහා අඩුවක්. අපේ අවසන් වට්සැප් සංවාදයත් දරුවන්ට පොත් ලබා දීමේ වැඩක් සම්බන්ධව. අන්තිමේ අපට ඒය කරන්නට සිදු වූයේ විපුලි අක්කාගේ මතකය සමඟ කඳුළින් තෙත් වූ නෙතින්...

අප ආදරණීය‌ සොයුරියගේ වියෝ වේදනාව හද පෙළන මහා බරක් වන්නට ඉඩක් නොතබාම අපි විපුලි අක්කාගේ අම්මා සමඟ කාලය ගෙවීමේ කාර්යබහුල කාලසටහනකට එළඹුණා. 

අම්මාගේ තනි නොතනියට ගිය අපි (තනූජා, සුදු අක්කා සහ මම.) විපුලි අක්කාගේ පොත් එකතුව අරපරෙස්සම් සහිතව ඇතුළු කාමරයක ගබඩා කිරීම භාරගත්තෙ බොහෝ කැමැත්තෙන්මයි. ඇය ඒ පොත් එකතුවට කොතරම් ආදරය කළාද යන්න අප හොඳින්ම දැන උන් කාරණයක්.  එදා රෑ මැදියමක් වෙනතුරු පොත් වර්ග කරමින්, රාක්ක ගත කරමින් ඉන්නා අතර අද විපුලි අක්කත් උන්න නම් කොයිතරම් හොඳද කියන වාක්‍ය ඛණ්ඩය, අප තෙපලූ වාර ගණන, සිතින් සිතූ වාර ගණන ගිණිය නොහැකි තරම්...

දුලබ, මනරම් කවි පොත් එකතුවක් ඈ සතුයි. අසූව දශකයේ අග භාගයේ සිට එළිදැක්වුණු බොහෝ කවි පොත් එහි ඇතුළත්. විශේෂයෙන් ප්‍රකට කවි කිවිඳියන්ගේ සියලුම කවි පොත් පාහේ ඇගේ එකතුව වර්ණවත් කරනවා. ඒ අතර නවක කවි කිවිඳියන්ගේ කවි පොත් සෑහෙන ප්‍රමාණයකුත් එහි තිබෙනවා.

නොවරදවා කවි පොත් එළිදැක්වීම්වලට යන ඇය අනිවාර්යයෙන් පොතක් මිල දී ගත්තා. එසේ නොවුණා නම් ඒ ඉතාම දුර්ලභ අවස්ථාවක්. එයටත් සාධාරණ හේතු තිබුණා.

බොහෝ කවි පොත්වල පැන්සල් තුඩින් කළ සලකුණු කිරීම්... කෙටි අදහස්... ඇය කොතරම් කවි පොත් ගැඹුරින් කියවා ඇතිද යන්නට එයම සාක්ෂ්‍ය සපයනවා. සමහර පොත් පිටු අතර එහි එළිදැක්වීමට කළ ආරාධනය පොත් සලකුණක් ලෙස තබා තිබුණා. සමහරවිට කවි ගැන ලියූ සටහන් හෝ අදාළ වෙනත් සටහනක් පොත තුළම තිබුණා. විපුලි අක්කා කවියට දැක් වූ ඇල්ම කොතරම්ද යන්නට ඇගේ කවි පොත් එකතුවම සජීවී සාක්ෂියක්.

පොත් අතර සිටිනතර ‘මෙන්න තරු ඇස් රහස්‘ කියා මගේම කවි පොත සහ ඒ ගැන විපුලි අක්කා ලියා ඇති සටහන මා අත තැබූයේ තනූජා. එය ඇස කඳුළු නැංවුණු අවස්ථාවක්. 2016 වසරේ දිනෙක මීගමුවේ පැවති ‘තරු ඇස් රහස්‘ සංවාදයට අදහස් දක්වන්න විපුලි අක්කාත් ආවා. මේ සටහන ඇය ඒ වෙනුවෙන් සකස් කළ අසම්පූර්ණ සටහනක්. නමුත් මේ ලස්සන අත්අකුරු, අදහස් පෙළගැස්ම ඇගේ සූදානම කොතරම්ද යන්න මනාව පසක් කරදෙන්නක්.

 

තරු ඇස් රහස් කියා දුන් ප්‍රේමය/ තරු ඇස් රහස් සහ කවියේ ප්‍රේමය

සෞන්දර්යයේ, සංවේදනාවේ උල්පත ප්‍රේමය නම් තරු ඇස් රහස් තුළින් එළි දකින තරංගනී රෙසිකා ප්‍රනාන්දු කිවිඳියගේ කවියේ උල්පත වනුයේ ද ප්‍රේමයම බැව් පෙනේ. කවිය ගැන කතා කරන්න, කවිය හා ප්‍රේමය ගැන කතා කරන්න මෙයම නිමිත්තකැයි සිතුණු නිසාවෙන් අවසානයේ දී මා තීරණය කළා ස්ත්‍රීත්වය, ප්‍රේමය හා කවිය ගැන මගේ අදහස් කීපයක් ගොනු කරන්න.

ප්‍රේමය කවියේ උපත කර ගත් ප්‍රකට කවි කිවිඳියන් අතර බටහිර රොමෑන්ටික් කවීන් විශේෂයි. පෙරදිග වගේම අපරදිග බටහිර සම්භාව්‍ය සාහිත්‍යයේත් ප්‍රේමය මූලාශ්‍ර වී තිබෙන තැන් බොහෝමයි. කවිය ඒ අතර සුවිශේෂයි. මන්දයත් ඕනෑම ප්‍රේමයක මූලාරම්භයේදීම කෙනෙකු තුළ උපදිනා ඉසියුම් සංවේදනා එකින් එක පෙරා ගතහොත් ප්‍රේම කාව්‍යයක රොන් සුණු එහි නොඅඩුවම තිබෙනවා.

ප්‍රේමය කියූ සැණින් අපට ස්ත්‍රී පුරුෂ ප්‍රේමය සිහියට ආවත් කිතුනු බැතිමතුන් ලෙස ඔබ අප ප්‍රේමය අර්ථ දක්වන ආකාරය වෙනස්. සමස්ත මානව වර්ගයා කෙරෙහිම පැතිර පවත්නා ප්‍රේමය එහි කැටි වෙන එකම එක අර්ථයයි. ඒ පරම අර්ථයෙන් ගත් කල ප්‍රේමය මේ අප හැම කෙනෙක් තුළ මෙන්ම ස්වභාව ධර්මය තුළත් පැතිර පවත්නා මානුෂීය හැඟීමක්. තරුරසීගේ කවියට අවතීරණ වෙද්දි අපව වෙළා ගනුයේ එකී සමස්ත මානව වර්ගයා කෙරෙහි පැතිර පවත්නා වූ උත්තම ප්‍රේමයෙන්.  දෙවියන් කෙරෙහි ඔබ කැඳවූ ඒ උත්තරීතර පොදු ප්‍රේමයෙන්.

තරු ඇස් රහස් හරහා මේ නවක කිවිඳියගෙන් ප්‍රකාශයට පත් වන ප්‍රේමයට පෙර අපි කවි කිවිඳියන් හැමදෙනාගේම මුල් පොත් හරහා ඔවුන් අත්විඳි ප්‍රථම ප්‍රේමයේ රහස් සොරාගෙන, බෙදා හදාගෙන තිබෙනවා. ප්‍රථම රහසක් නොවන්නේ එය කවරාකාරයකින් හෝ ප්‍රකාශයට පත් වන කවියක්ම වන නිසා කවියෙන් කියාගන්න බැරි අයට ඒ ප්‍රථම ප්‍රේමය කවරාකාර අත්දැකීමක් විය හැකිදැයි යන්න වෙනම සිති බැලිය යුතුයි. ඇතැමුන් එය අන්‍යයන් හා බෙදා ගන්නවා. තවත් සමහරු ඒ වෙනුවට අනුන් ලියන, ගයන ගී අහනවා. විඳිනවා. හැම කලාංගයකින්ම ඒ අයගේ ඒ ආත්මයේම භාව විශෝධනය පිණිස මාර්ග විවර කර දී තිබෙනවා. කිවිඳියක ලෙස අද තරුරසී කරන්නෙත් ඒක. කවුරුන් හෝ ලියූ අති රමණීය පෙම් කවකින්, විරහ කවකින් කළෙත් ඒක. කව් සිළුමිණෙන්, සීගිරි ගීයෙන් මෙහාට අපි හැමෝම අද ඒ වෙනුවෙන් යම් පමණක දායකත්වයක් දරනවා. ප්‍රේමය පොදු හැඟීමක් නිසාම.

ප්‍රේමයේ ස්වභාවයන් විවිධාකාරයි වගේම ස්ත්‍රී පුරුෂ ප්‍රේමයේ ස්වභාවය ද අතිශයින්ම සංකීර්ණයි. ප්‍රථම ප්‍රේමයේදී බොළඳ වන්නා හා සමානවම සිය කුළුඳුල් කවි කෘතියේ දී එය බොළඳ කවියකින් ප්‍රකාශයට පත් වූ අවස්ථාද එමටයි.

අපි දෙන්නා සහ තවත් කීපදෙනෙක් - මොනිකා රුවන් පතිරණ

ගුරු සිත නොරිදවා

ඔබෙන් නෙක සිප් ලද

මුදු මොළොක් විය මා හද

කිවි තෙපුල් නල වැද

නැගිණි හද වෙණ සිය දහස් නද

 

ලැබ මුදු බස් නොමඳ

නිවෙන හෝ ගිනි මඳ මඳ

ළං විය ඔබ නිබඳ

එයම මිස ලොව අන් සැපක් කොද

 

එහෙත් කල් ගිය තැන

අවුළුවා හද ගිනි ගෙන

වසා සෝ අඳුරෙන

බැහැර විය ඔබ මහද මැදුරෙන

 

මොනිකා රුවන්පතිරණ ........ ප්‍රේමය අන්තරාවලෝකනය කරන කවිය සම්භාව්‍ය පද්‍යෙයහි ඇසුර ගෙන ලියූ  වියත් බසින් කළ කවියක්. ( ඇය තවත් මොනිකා රුවන්පතිරණ කිවිඳියගේ කවි කිහිපයක කුඩා කොටස් මෙහි සටහන් කර ඇත.)

තරුරසීගේ ප්‍රේමය කෙබඳුද? ප්‍රශ්න කරන ඇය ‘තරු ඇස් රහස්‘ පොතට ඇතුළත් කවි බොහොමයක මාතෘකා සටහන් කර තිබුණා.

පැටලී හිඳිමි (20)

දළ බිඳුම (28)

ග්ලැඩියේටර් පෙම්වතී මම (54)

ඉපැරණි පෙමක සුහද හමුව (60)............. ආදී ලෙසින්...

 

ඇය කතා කිරීමට අදහස් කළ කරුණු කෙටියෙන් දක්වා තිබුණේ මෙලෙසින්...

හදවත විසල් බව

ආගමික දර්ශනය

ආකල්ප, දෘෂ්ටිය

විෂයයන්

සංකල්ප

භාෂාව තව වර්ධනය විය යුතුය.

ආකෘතික වශයෙන් වැඩෙන්නට අවශ්‍යය.

භාෂාවේ ලස්සන තැන් තිබේ.

ඒකාකාරිත්වය බිඳින්න.

අවසන් පිටුව ‘තරුරසීගේ කවි රසය‘ නම් මාතෘකාවෙනි.

ස්තූතිය සඳහා ඇය තෝරාගෙන තිබුණේ එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර මහතාගේ සිංහබාහු දෘශ්‍ය කාව්‍යෙය් ප්‍රකට ප්‍රේමය පිළිබඳ පහත සඳහන් කවි පද...

ලෝ දහමින් වැදෙනා රළු පහරින්

ගත සිත රිදෙනා කල නිතියෙන්

නැත ලොවේ අන් රසඳුනා

ආදරේ සේ සුවදෙනා

 

පසුගිය සැප්තැම්බරයේ පොත් ප්‍රදර්ශන භූමියේ 

විපුලි අක්කේ... මේ ජීවිත ගමනේ හැම මොහොතකදිම ඔයාගෙ ආදරණීය හඬින් ‘නංගි’ කියා අමතනු ඇසෙනු ඇති. ‘තරු නැන්දේ... තාම තරහද මා එක්ක’ කියා වට්සැප් පණිවිඩයක් ආවොතින් තව එකම එක සැරයක්... ‘මං කවදාවත් ඔයා එක්ක තරහ වෙන්නෙ නෑ විපුලි නැන්දේ’ කියා ලියා එවන්නට තිබුණා. කතා කරන්නට තවත් බොහෝ දේ ඉතිරිව ඇතැයි දැනෙන, හැඟෙන හැඟීම හදවත මහා හිස් බවකින් පුරවනවා. ඒ හිස්තැන නම් කවදාවත් නොපිරේවි.

කිසිවෙකු නිසි ලෙස කියවා නොගත් විපුල කවියක් වන් සොයුරියක් ඇය... එකම එක සැරයක් අනේ අපිට ආයෙමත් කතා කරන්නට තිබුණා නම්.... !

විණැන කලා හා මාධ්‍ය පදනම විසින් සංවිධානය කළ ‘‘තරු ඇස් රහස්‘‘ කවි එකතුව පිළිබඳ සංවාදය 2016.06.05 දින මීගමුව මාරිස් ස්ටෙල්ලා විදුහලේ දී පැවැත්විණි. 

‘‘කවිය, කවියන් සහ මහ පොලොවේ අරගලය මෙතරම් දුරස් මන්ද?
අභියෝගාත්මක අදහසක් එක් කරමින් කතිකාව නව මඟකට කැන්දූ බ්‍රිටෝ සහෝදරයා...

මේ සිනාව පැන නගින්නෙ නම් ‘‘සන්ධ්‍යා ගැන ලියල තියෙන කවිය පැහැදිලි නොකළ නම් මම ඒක තේරුම් ගන්නෙ හැන්දෑවක් ගැන ලියපු එකක් විදියට‘‘ කියූ කතාවට...

 

අප දෙදෙනා සීතා සොයුරිය සමඟ...
සැබවින්ම අපතර බැඳීම් දළුලා වැඩෙන්නට ආරම්භක සාධකයක් වූයේ සීතක්කා