සොල්දර ගෙදර

සොල්දර ගෙදර - ජයකොඩි සෙනෙවිරත්න

ප්‍රථම මුද්‍රණය - 1980 අගෝස්තු 20 වැනි දා

කංචුකය - බන්දුල හරිශ්චන්ද්‍ර

ප්‍රකාශනය - දයාවංශ සහ ජයකොඩි සහ සමාගම

70 - 80 දශකයන්හි පොත් කවර නිර්මාණය සිත්තරුන්ගේ කාර්යයක්ව පැවති බව එකල පළ වූ බොහෝ කවර ප්‍රසිද්ධ සිත්තරුන්ගේ නිර්මාණවලින් සැරහී තිබීමෙන් පැහැදිලි වේ. බන්දුල හරිශ්චන්ද්‍රත් ඒ අතර සිටි පළපුරුදු, ප්‍රවීණ පොත් කවර නිර්මාණ ශිල්පියෙකි.

ආකෘතික වෙනස්කම් කිහිපයක් සමඟ ගලා යන සොල්දර ගෙදර නවකතාව, කතාවක් තුළ ලියැවෙන තවත් නවකතාවක් ලෙසින් නිර්මාණය වී ඇත. කතා දෙකෙහිම පාත්‍ර වර්ගයා එක ය.  රසය, කුතුහලය නොසිඳ පවත්වා ගැනීමට එකී ආකෘතික වෙනස්කම් උපකාරී වී ඇත. නිල්තලාව ගම්මානයට පළමු පත්වීම ලබා එන රණවීර නම් තරුණයා, ගම්මානයේ ප්‍රභූ පවුලක හේමා මැණිකේ නම් රුවැති තරුණිය සමඟ බින්න විවාහයකින් බැඳෙමින් නිල්තලාවේම පදිංචි වන අතර ඔහු පාසලේ දියුණුවට කටයුතු කරමින් එහි මුල්ගුරු පදවිය දක්වාම පැමිණේ. කතාව ඇරඹෙන්නේ ඔවුන් දෙදෙනාගේම මරණයෙන් පසුව ඔවුන්ගේ දරුවන් වන සුසිල් සහ සුවිනීතා හරහා අතීත කතාව ඉදිරිපත් වන ආකාරයෙනි. රණවීර පවුලේ අතිශය සමීපතම මිත්‍රයකු වූ වීරසිංහ ඉස්කෝලෙ මහත්තයාගේ පුතා වන මධුර ද මෙහි ආරම්භයේම හමුවන ප්‍රමුඛ චරිතයකි.

නවකතාව තුළ වැඩි අවධානය යොමු ව ඇත්තේ විවාහ ජීවිතය තුළ ඔවුන් මුහුණ දුන් දරු සම්පත් අහිමි වීමේ අර්බුදය සහ පසුව ලැබෙන දරුවන් දෙදෙන උස්මහත් වූ පසු විශ්‍රාමිකව ගෙවෙන ජීවිතය පිළිබඳව ය. අවසානයේ හෙළිවන්නේ ඒ දරු දෙදෙනාගේද ජීව විද්‍යාත්මක පියා රණවීර නොව වීරසිංහ බවය.  කාලීන සමාජ දේශපාලනික පසුබිම කතාව සමඟ ඈඳී ඇත්තේ ඉතා සුළු වශයෙනි. එම පසුබිම තුළ තබා තවදුරටත් චරිත, සිදුවීම් සවිස්තරාත්මකව නිරූපණය වූවේ නම් කතාවට වැඩි බරක් එකතු වන්නට ඉඩ තිබිණි.

අසූව දශකය ආරම්භයේ දී පොත්  ප්‍රකාශනය සම්බන්ධව ලේඛකයකුට මුහුණ දෙන්නට සිදුවූ බරපතල ගැටලු දෙකක් පිළිබදව කෘතියේ පෙරවදනෙහි ලා ජයකොඩි සෙනෙවිරත්න ලේඛකයා දක්වන අදහස් කෙරෙහි අවධානය යොමුකරන්නට සිතූයේ අදත් මේ ගැටලු මීටත් වඩා බරපතල සහ සංකීර්ණ ලෙස සාහිත්‍ය  සමාජය මුහුණ දෙන අර්බුදයක් වන බැවිනි.

‘‘කිව නොහැකි තරම් බාධක හා ඉහිළුම් නො දෙන නිෂ්පාදන වියදම් නිසා අද ආධුනිකයකුගේ කෙසේවෙතත් පළපුරුදු ලේඛකයකු ගේ වුවද පොතක් පළ කරන්නට ප්‍රකාශකයෙක් ඉදිරිපත් වන්නේ කලාතුරකිනි. අද පොතක් පළකිරීම විශාල මුදලක් සමඟ කරනු ලබන අවදානම් සූදුවක් වැන්න.

මෙ බඳු අහිතකර තත්ත්වයක් පැවතුණද, පොතක් පළ වූ විට ලේඛකයාත් ප්‍රකාශකයාත් නැති කරන්නට අවි අමෝරාගත් විචාරකයින් යැයි කියාගන්නා ‘පුබ්බඩයින්‘  පිරිසක් මේ රටේ වෙති. නිතරම තමන් ප්‍රිය කරන කඳවුරක් හෝ නිකායක් රැක ගන්නට වෑයම් කරන මේ පුස්සන්ගෙන් ඉඳහිට අවලාදයක් නැගුණද ඒ ගැන තැකීමක් නොකොට පොත පත පළ කරන දයාවංශ ජයකොඩි හිතවතුනට මම ස්තුතිවන්ත වෙමි.“