ලාංකේය පරිවර්තන ක්ෂේත්‍රෙයේ කාන්තා දායකත්වය

 

“ලේඛකයා වනාහී ස්වදේශීය සාහිත්‍යයේ නිර්මාණකරුවා ය. එහෙත් පරිවර්තකයා විශ්වව්‍යාපී සාහිත්‍යයේ නිර්මාණකරුවා ය.” යන්න ප්‍රවීණ පෘතුගාල ලේඛක ජොසේ සරමාගෝගේ ප්‍රකට කියමනකි. යම් රටක, ජන සමාජයක චින්තනමය, බුද්ධිමය පිබිදීම උදෙසා පරිවර්තන සාහිත්‍යයෙන් ලැබෙන ආලෝකය, පන්නරය කිසිසේත් සුළුකොට තැකිය හැකි නොවේ. විශ්ව සාහිත්‍යය දේශයක සාහිත වපසරිය වඩා පුළුල් සහ පොහොසත් බවට පත්කරයි.

ලාංකේය සාහිත්‍යයේ ආරම්භයේ සිට ම පරිවර්තනමය ස්වභාවය කැපී පෙනේ. මුල්කාලීනව පාලි, සකු, මගධ බසින් හෙළ බසට නැගුණු කෘති බහුල වන අතර, යටත්විජිත පාලන සමයේ ඉංග්‍රීසි උගත්, විදේශයන්හි උසස් අධ්‍යාපනය ලද, විශ්ව සාහිත්‍යය ඇසුරු කළ පිරිසක් බිහිවීම නිසා ඉංග්‍රීසි බසින් හෙළ බසට කෘති පරිවර්තනය වීමේ ප්‍රවණතාව වර්ධනය විය. ලෝක සාහිත්‍යයේ විශිෂ්ටතම කෘති හෙළ බසට පෙරළීමට බොහෝ පරිවර්තකයෝ උත්සුක වූහ. එවැනි කෘතහස්ත පරිවර්තකයින් පිළිබඳව කතිකාවන් ඇති වුවද ලාංකේය පරිවර්තන ක්ෂේත්‍රයේ කාන්තා දායකත්වය පිළිබඳව ප්‍රමාණවත් අවධානයක් යොමු වී නැත. පරිවර්තිකාවන් අතර මග හැර යා නොහැකි භූමිකා කිහිපයක් පිළිබඳව ඉතා සංක්ෂිප්තව හෝ කරුණු ගෙනහැර දැක්වීම මෙම ලිපියේ මුඛ්‍ය අරමුණ වේ.

ස්වඅධ්‍යනයෙන් මැනවින් වංග බස හදාරා “ගෝරා”, “අරණකට පෙම් බැඳ”, “අපූ ත්‍රිත්වය”, “ශ්‍රී කාන්ත”, “ශ්‍රී කාන්ත සහ රාජලක්ෂ්මී” වැනි අගනා කෘති ගණනාවක් හෙළ බසට නැගූ චින්තා ලක්ෂ්මී සිංහාරච්චි ලාංකේය පරිවර්තන ක්ෂේත්‍රයේ නොමැකෙන සටහන් තැබූ ලේඛිකාවකි.  බෙංගාලි ව්‍යවහාරයේ පවතින විශේෂතා අපේ හද, මනසට සමීප ලෙස අලංකරණය කිරීමට ඇය හෙළ බස යොදා ගන්නා ආකාරය විචිත්‍ර ය. ඇය අපූ ත්‍රිත්වය පරිවර්තනය කරන ආකාරය සිහිකරන්නේ දැදිගම වී රුද්‍රිගු සිංහලය රුසියානුකරණය මගින් නිපදවන ලද අලුත් භාෂාන්තරයයි. චින්තා ලක්ෂ්මිය දෙබස පරිවර්තනයේ දි දක්වන සුමට බව ද විශේෂයෙන් සිහිපත් කළ යුතුය. එහිදී ආමන්ත්‍රණ පද කිහිපයකට සීමා නොවී ගැළපෙන අවස්ථා අනුව බෙංගාලි, ඉංගිරිසි, සිංහල (මහත්තයා, මිස්ටර්, බාබු) තුන් භාෂාවෙන්ම තැබීම තුළින් ඇති කරන නැවුම්බව පාඨක රුචිය දල්වන සුලු ය. අපූ ත්‍රිත්වය මෙන්ම ගෝරා පරිවර්තනයේදීත් ඇය මුල් ලේඛකයන්ගේ විශේෂතා පවත්වා ගන්නා ආකාරය ද සුන්දර ය.

චින්තා ලක්ෂ්මී සිංහාරච්චි

මාලිනී ගෝවින්නගේ ද ඉතා වැදගත් පරිවර්තන කෘති ගණනාවක් සිංහල පාඨකයන් වෙත තිළිණ කළ ලේඛිකාවකි. 1972 වසරේ සරසවි සිසුවියක ලෙස සිටියදී ඉග්නාත්සියෝ සිලෝනේගේ “ෆොන්ටමාරා” කෘතිය පරිවර්තනය කරමින් ක්ෂේත්‍රයට පිවිසෙන ඇය, විප්ලවීය සාහිත්‍යය කෙරෙහි වැඩි නැඹුරුවකින් සහ ස්වකීය සමාජ, දේශපාලන මැදිහත්වීම පිළිබඳව ඉතා පැහැදිලි අවබෝධයකින් යුතුව පරිවර්තනය සඳහා කෘති තෝරා ගත් ලේඛිකාවකි. චේ චරිතය කෙරෙහි ඈ තුළ වන ඇල්ම මනාව පිළිබිඹු කළ චේ චරිතාපදානය මෙන්ම ඈ විසින් පරිවර්තනය කළ “අර්නෙස්ටෝ චේගුවේරා මෝටර් සයිකල් දිනපොත”, “බොලීවියානු දිනපොත”, අලෙයිඩා මාච් ලියූ “එක්ව අපි ඇවිද යමු” වැනි කෘතීන් “චේ” ගැඹුරින් හඳුනා ගැනීමටත්, විප්ලවීය සිහින දුටු චේ ප්‍රේමවන්තයින්ගේ හද මනස් දල්වාලීමටත් දායක වූ බව නිසැක ය. වර්ණභේදවාදයේ අමානුෂික මුහුණුවර හෙළිදරව් කරන “හඬනු පෙම්බර දේශය”, සමාජ විෂමතාවයේ සදාකාලික ගොදුරු වන ඉතාලියේ ගම්පියසක දිළිඳු, නූගත් ගැමියන් පිළිබඳව වන කම්පනීය කතා පුවත “ෆොන්ටමාරා” කෘතිය, ස්වදේශීය ජනතාව අමානුෂික ලෙස ඝාතනය කරමින් ඇමරිකාව සුදු ඇමරිකාවක් වූ ඉතිහාස කතාව “මා හද සඟවන් වුන්ඩඩ් ක්නීයෝ” වැනි කෘති  ඇගේ පරිවර්තන කාර්යයන් අතර සුවිශේෂ වේ. මතක පූජාව නමින් පරිවර්තන කවි එකතුවක් ද පළ කර ඇති මාලිනිය, රයිනර් මරියා රිල්කගේ ඛැඑඑැරි එද ් ශදමබට ඡදැඑ කෘතිය “කිවිඳ හදට එබී බලන්” ලෙස කළ පරිවර්තනය ද  ලාංකේය කාව්‍ය ක්ෂේත්‍රයට පරිවර්තන සාහිත්‍යයේ ප්‍රභාව සහ පන්නරය එක්කළ අවස්ථා ලෙස දැක්විය හැකිය.

මාලනී ගෝවින්නගේ

නවකතාකාරිනියක, කෙටිකතාකාරිනියක ලෙස ප්‍රකට සුනේත්‍රා රාජකරුණානායක විශිෂ්ට පරිවර්තිකාවක්ද වන බව අමතක කළ හැකි නොවේ. මෝපසාන් කෙටිකතා, සකායි, සඳරැස් වෙරළ පරිවර්තන ඔස්සේ පරිවර්තන කාර්යය මටසිලිටි කිරීමට ඇය ගත් උත්සාහය ඉතා වැදගත් ය. ඇය පරිවර්තන කවි පොතක් පළ නොකළ ද ඇයගේ බොහෝ කෘතිවලට අපූරු කාව්‍ය පරිවර්තන ද එක් වී ඇති බව සිහිපත් කළ යුතුය. ඇය පරිවර්තන භාෂාව කියවන්නියට සමීප කිරීම සඳහා කට වහර හා අපගේ වදන් මාලාව අතරින් කතා සංදර්භයට සහ සිංහල භාෂාවට පොදුවේ වඩාත් ගැලපෙන වදන තෝරා ගන්නා ආකාරය කදිම ය. ඇය සතුවන විෂය-විෂයාන්තර පුළුල් දැනුම හා ප්‍රාදේශීය ව්‍යවහාරයන් සම්බන්ධව පවතින අවබෝධය එයට මනා පිටුවහලක් වූ බව නිසැකය. පර්ල් එස් බක් “සකායි“හි ඉස්මතු කරන ජපන් යුවතිය හා ඇමරිකානුවා අතර ප්‍රේමය සුනේත්‍රා  සිංහලයට ස්වීයකරණය කරන ආකාරය නිසා ඇය කතා බහට ලක්විය යුතුම පරිවර්තිකාවක වන්නීය.

සුනේත්‍රා රාජකරුණානායක

ආචාර්ය එලිසබෙත් බෝපෙආරච්චි, ප්‍රංශයේ ප්‍රොවෙන්සාල් පළාතේ මහා ලේඛකයා වන මර්සෙල් පැනියෝල්ගේ “කඳු රැල්ලේ දිය දහර” හා “උල්පත් කුමාරි” නවකතා ද්විත්වය සිංහලයට පෙරලන්නේ ඇයටම අනන්‍ය වූ කතා ලතාවකිනි. මුල් ප්‍රොවෙන්සාල් ව්‍යවහාරයේ ඇති සුවිශේෂතාව ඉස්මතු වන ආකාරයට සිංහල ප්‍රාදේශීය ව්‍යවහාරයන් සමෝධානය කිරීමට ඇය සමත් වෙයි. ඇය සතු අන්තර් භාෂා දැනුම නිසා නිම වන්නේ අසාමාන්‍ය පරිවර්තන කෘතියකි. එමෙන්ම ඇය නාගරික ප්‍රංශය හා ග්‍රාමීය ප්‍රංශය අතර ඇති වෙනස නොකඩා පවත්වා ගැනීමට ද සාපේක්ෂව එතරම් විවිධත්වයක් පළනොවන සිංහල භාෂාව තුළ හරඹයක නියැළෙන්නීය. සේසාරේ, උගොලන් හා මැනොන් අතරේ ඇති ඥාති උත්ප්‍රාසය නොඅඩුව සිංහල කියවන්නාට ළඟාකරවීමට ඇය දැරූ ප්‍රයත්නය ප්‍රශංසනීය වේ. එය ශ්‍රී ලංකාවේ නිසි අවධානයට යොමු නොවුණු ශාස්ත්‍රාලීය ක්‍රියාවකි.

ටි්‍රලිෂියා ගුණවර්ධන අපගේ මතකයට නැගෙන්නේ මනමේ කුමරිය ලෙස වුවත්, ඇය විශිෂ්ට පරිවර්තිකාවක්ද වන්නීය. කර්ණාටක මහා ලේඛක ආනන්ත මුර්තිගේ සංස්කාර නවකතාව ඇය හෙළ බසට නගා ඇත. එය සිරුරින් කුඩා වුවද මහත් විෂයයක් ගැබ්කර ගත් නවකතාවකි. බමුණු ගමක මිය ගිය සම්ප්‍රදාය කඩ කළ බමුණෙකුගේ සිරුරක් අරභයා ඇති වන ගැටුමක් ඇසුරෙන් බ්‍රාහ්මණත්වය ප්‍රශ්න කරන සංස්කාර; එක වරම කාව්‍යමය, විචාරාත්මක හා හාස්‍යමය වීම පරිවර්තකයෙකුට විසල් අභියෝගයකි. සිය ද්විභාෂා දැනුම හා නාට්‍යමය ශික්ෂණය එකවර යොදා ගන්නා ටි්‍රලිෂියා ගුණවර්ධන පරිවර්තන අවකාශය කෙරේ ඇති කරන ආනුභාවය නොසළකා හැරිය නොහැකි තරම් ය. සිංහල භාෂාවේ සියුම් යෙදුම් හා රිද්මය කන්නඩ කතාවක් කීමට යොදා ගැනීම දක්වා ඇය භාෂාව හසුරවන ආකාරය ආස්වාදනීය ය.

ට්‍රිලීෂියා ගුණවර්ධන

රාණි සේනාරත්න රාජපක්ෂ ද  පරිවර්තන සාහිත්‍යය පොහොසත් කරන්නට සුවිශේෂ දායකත්වයක් ලබා දුන් පරිවර්තිකාවකි. දර්ශනය පිළිබඳව වන පාඨ ග්‍රන්ථයක් ලෙස ලෝක සාහිත්‍යය තුළ අවධානයට පාත්‍ර වූ යුස්ටයින් ගෝඩර්ගේ “සොෆීගේ ලෝකය” මෙන්ම ඔහුගේ ම “අන්නා දකින ලෝකය”, “අඳුරු පළිඟු තල මැදින්” යන කෘති සහ සුප්‍රකට ඉංග්‍රීසි ජාතික විද්‍යාඥයකු වන ජෙරල්ඩ් ඩරල්ගේ “මගේ පවුලයි අනෙක් සත්තුයි”, “දේව උද්‍යානය”, “කුරුල්ලෝ සිවුපාවෝ සහ නෑදෑයෝ”  යන කෘතිද ඇතුළත්ව කෘති ගණනාවක් පරිවර්තන සාහිත්‍යයට එක් කළ ඇය ඒ හරහා ලාංකේය පාඨක ප්‍රජාවගේ දැනුම් වපසරිය, වින්දන පරාසය පුළුල් කරන්නට ලබා දුන් දායකත්වය අගනේ ය.

ළමා නවයොවුන් පරිවර්තිකාවක ලෙස පාඨක හද දිනූ ගංඟා නිරෝෂණී සුදුවැලිකන්ද පලස්තීන ලේඛක කාලීඩ් හොසේනිගේ “සරුංගල් ලුහුබඳින්නා”, “මනරම් හිරු දහසක්”, “ඉක්බිති කඳුකරය දෝංකාර දුනි” කෘති තුළින් සහ මෑතක පළ කළ තුර්කි ලේඛක ඔර්හාන් පමුක්ගේ “මසිත් හසර එක්තරා නුහුරුවක” කෘතිය තුළින් සිංහල පරිවර්තන සාහිත්‍යය පුළුල් කරනු පිණිස ලබා දුන් දායකත්වය අගය කළ යුතු ය. “මසිත් හසර එක්තරා නුහුරුවක” විශාල පරිවර්තන ශ්‍රමයක් දැරූ කෘතියක් බව නිසැක ය.

ගංඟා නිරෝෂිණී සුදුවැලිකන්ද

ලාංකේය පරිවර්තන සාහිත්‍යයේ ළමා සහ නව යොවුන් ක්ෂේත්‍රය ද විශේෂ අවධානයට ලක්විය යුතු ය. මෙහිදී කැපී පෙනෙන පරිවර්තිකාවන් අතර ගංඟා නිරෝෂිණී සුදුවැලිකන්ද මෙන්ම කත්‍යානා අමරසිංහ ද වේ. ගංඟාගේ “වණ අරණක කුඩා නිවස“, දඟ මල්ල සහ අමුතු ඉස්කෝලෙ, රමෝනා සහ බීසස් වැනි පොත් මාලා මෙන්ම කත්‍යානා කළ පොලියානා, ඩෙනිස්ගේ දස්කම්, චුබාරි වැනි කතා මාලාවන් ද  ළමා, නව යොවුන් දූ දරුවන් සේම වැඩිහිටියන්ද එක සේ රස විඳි, විශාල පාඨක අවධානයක් දිනූ පරිවර්තන ග්‍රන්ථ ය.

කත්‍යානා අමරසිංහ

ලාංකේය පරිවර්තන ක්ෂේත්‍රය වෙනුවෙන් ස්වකීය දායකත්වය ලබා දුන් ස්වර්ණකාන්ති රාජපක්ෂ, සුමිත්‍රා රාහුබද්ධ, අනුල ද සිල්වා, චිත්‍රා පෙරේරා, ඉන්ද්‍රාණි කරුණාරත්න, ප්‍රියංකා කහවණුගොඩ වැනි තවත් පරිවර්තිකාවන් රැසක් සිටියද, සියල්ලන් පිළිබඳ පුළුල් සංවාදයකට මේ කුඩා ඉඩකඩ ප්‍රමාණවත් නොවේ. නවකතා, කෙටිකතා, කාව්‍ය, ළමා සහ නවයොවුන් පරිවර්තන සාහිත්‍යය තුළ පරිවර්තිකාවන්ගේ ශ්‍රමය කොතෙක් දුරට අර්ථවත් කාර්යභාරයක් ඉටුකර ඇත්තේද යන්න තවදුරටත් ගැඹුරින් විමසා බැලිය යුතු කරුණක් බව සිහිපත් කරමින්ම, ඔවුන්ගේ පරිවර්තන ශ්‍රමය වෙනුවෙන් අපගේ කෘතවේදීත්වය පළකරමු.

හෂිත අබේවර්ධන/  තරංගනී රෙසිකා