කිරිලි හිත සසැලවූ කුරුලු හිත

සතිඅන්තයේ ගම්බිම් බලා යන හුදකලා දුම්රිය ගමනට ඈ හැමදාමත් කාව හරි කැන්දගන්නවා.. කාව හරි කිව්වට අප්‍රාණවාචී කවුරු හරි.. ඒ කියන්නෙ පණ නැති මුද්‍රිත අකුරු අතරින් සුසුම් ඇහෙන, කඳුළු හැළෙන, සිනා නැගෙන පණ ඇති මිනිස්සුන්ගෙ හදගැහෙන රිද්මය අහුවුණ පොතක් වගේ දෙයක්.. වගේ දෙයක් කිව්වට ඇත්තටම පොතක්.. නැත්නම් පත්තරයක්...

කිරිල්ලියක් වගේ හෑල්ලු හදවතින් මෙදා වංගියෙ ඈ දුම්රියට නැගුණෙ ‘කුරුලු හදවත’ත් එක්ක. සරල කතන්දරයක හැඩරුව දැණුනා මුලින්ම. එක හුස්මට කියවන් යතෑකි. ඇයට හිතුණා. ඒත් මුල් පරිච්ඡේදයෙදිම කිරිල්ලිගෙ හිත සැළුණා අසාමාන්‍ය විදියට.. මෙන්න මේ අකුරු අහුර නිසා...

‘‘ඇදේ දිගා වී සිටි දිනසිරිට දීගල්ල කියන ගමේ නම ඇසුණ විගසම හරි මිහිරි හැඟීමක් ආවා. ගිය අවුරුද්දෙ ලොකු මාම බැන්දෙ කුලියපිටිය වළං හදන පොඩි ගමකින්. ඒ ගමටත් මිනිස්සු කියන්නෙ වළංගංගොඩ. ඒ නැන්දලාගෙ පොඩි ගමේ වලං හදන ගෙවල් දෙක තුනයි තියෙන්නෙ. ඒත් වළංගංගොඩ. පුදුමයකට වගේ ඒ ගමත් වෙල් යායක් අද්දර...”

පුදුමයකට වගේ මේ කියන වළංගංගොඩ තියෙන්නෙ කිරිල්ලිගෙ ගම කිට්ටුවමයි. ඈ ගියෙත් දීගල්ල රේවත මහා විද්‍යාලයටමයි. පුංචි කාලෙ  ඉස්කෝලෙ පිටිපස්සෙ දෙවට පාර දිගේ ඇවිත් වෙල් යායට ගොඩ වෙලා, ගඩාගෙඩි කඩමින්, රණ්ඩු සරුවල් වෙමින් වළංගංගොඩ මැදින් යන ගුරුපාරට ගොඩවෙලා, කොහුමෝල්, පොල් වතු  මැදින් ගෙදර ආ හැටි මතක් උණා.. ඒ තමයි ගෙදර එන්න තිබුණ දිගම, දුෂ්කරම මාර්ගය... ඒත් පුංචි කොක් රෑනට ඒ පාර තරම් හිත් ගත්තෙ නැහැ වෙන කිසිම පාරක්.

දැන් නම් නැන්දෙ මාමෙ කියල කතා බහ කරන ළෙංගතුකම් තිබුණත් ඒ කාලෙ හදිසියකටවත් වළංගංගොඩේ ගෙදරකට ගොඩ නොවදින උද්දච්චකමක් තිබුණා. අඩුම තරමෙ වතුර ඩිංගක්වත් බිව්වෙ නැහැ. ඒ ළමයි එක්ක මිත්‍රකම් වුණත් ඈතින්.. රණ්ඩුසරුවල් වුණාමත් කුලකතන්දර කියවුණා. පුංචි කමට කොහෙන් ආවද එහෙම සිතුවිලි. අනික තමන් පවා කුල පීඩනයක ගොදුරක් වෙලා ඉද්දි...

ඒ ගම් පළාතෙ අප්පුහාමිල, දිසානායකල, බස්නායකල, රාජපක්ෂල අතර ප්‍රනාන්දුල, පෙරේරල, කුරේරල වුණත් අහසින් වැටුණ වගේ මිනිස්සු. පරම්පරා තුනහතරකට එහායින් වගා කරන්න සිංහලේ යනව කියල ගෝණවිල, දංකොටුව, නයිනමඩම, බෝලවත්ත පැත්තෙන් ආව මිනිස්සු. දැන් නම් ආවාහ විවාහ වෙලා, නෑමිත්‍ර සම්බන්ධතා තහවුරු වෙලා, කාලය ගතවෙලා ගම්කාර පිටගම්කාර වෙනසක් නෑ. නැත්තෙමත් නෑ...

කිරිල්ලිත් ප්‍රනාන්දු කෙනෙක් වීම නිසා සිද්ද වෙච්ච හිත් තැවුල් මතක් උණා.. කුරුළු හදවතේ පිටුවෙන් පිටුව පෙරළෙද්දි...

ඈ ශිෂ්‍යත්වෙ පාස් වුණ වෙලාවෙ බස්නායක වලව්වෙන් එන්න කියල පණිවිඩයක් එවල තිබුණා. කොළඹින් කැන්දන් ආව සීදේවි මැණිකෙ. තාත්තගෙ බයිසිකලේ වාඩිවෙලා එහෙ ගිය හැටි තාමත් මතකයි.  ඒ මැණිකෙ කිව්වෙ විශාකාවට දාල දෙන්නම්. ඉන්න තැනකුත් හොයල දෙන්නම්. ළමයට හොඳට උගන්නන්න කියල. ඇගේ දුවත් ඒ විභාගයම ලියල ගොඩක් අඩු ලකුණු අරන් තියෙද්දිත් කිරිල්ලි වෙනුවෙන් දක්වපු කරුණාව වලව් අත්දැකීම්වල නොකිළිටි මතකයක්...

කිරිල්ලිගෙ ඉස්කෝලෙ ඒ කියන්නෙ දීගල්ල රේවත මහා විද්‍යාලයෙ ගුරුදෙවිවරු හිටිය ඒ කාලෙ. වැඩිදෙනෙක් ගමේම මිනිස්සු. ගම්කාර මාන්නයෙන් හිස උදුම්මා නොගත්. ඒ අතර කීප දෙනෙක් හිටිය කුරුලු හදවතේ සිරිමලී මැණිකෙ වගේ අයත්.. ඇයට පාසලේ ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායකකමත්, වසරේ හොඳම ශිෂ්‍යාව නාමයත් අහිමි වෙන්න බලපෑව එකම නුසුදුසුකම සිංහල කතෝලිකකම.... ඒ වෙනුවෙන් අරගල කළ ගුරුවරු පිරිසක් හිටිය බවත් ඈ දැනගත්තෙ ගුරුවරුන්ගෙන්මයි. ඒ නිසා සම්මාන සහතික නොලැබුණත් ඒ ආදරය ඇගේ හිතේ කෙටිල තියෙනවා. තාමත් මගතොටක දැක්කත් නැමිල වඳින්න හිතෙන්නෙ ඒ දක්වපු මනුස්සකම නිසාමයි.

ශිෂ්‍ය නායක නිල ලාංඡන පැළඳවීමෙදි ඇයට වැරදීමකින් පළඳවල තිබුණෙ ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායිකා බැජ් එක. ලැබිය යුතුව තිබුණෙ නිකම්ම ශිෂ්‍ය නායිකා බැජ් එකක්. පහුවදා ඒකත් අරන් විදුහල්පතිතුමා ළගට ගියාම ‘‘ වැරදීමකින් උණත් ඔය ළමයට ලැබිල තියෙන්නෙ හරි බැජ් එක.. ඔන්න ඕක තියාගන්න..” කිව්වා. ඉන්පස්සෙ ඉස්කෝලෙන් අස් වෙනකල්ම ඈ පැළැන්දෙ ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායිකා බැජ් එක.

සාමාන්‍ය පෙළ ප්‍රතිඵල එද්දි කිරිල්ලි හිටියෙ පිට්ටනියෙ. එල්ලෙ මැච් එකකට ලෑස්ති වෙමින්. ඒ දවස්වල ඈ එල්ලෙ ටීම් එකේ කැප්ටන්. සමස්ත ලංකා පවා ගියා එල්ලෙ ගහන්න. ඉස්කෝලෙ දෙපැත්තක්ම වටවෙලා තිබුණෙ කැලෙන්. උණ බම්බුවක් හොයා ගන්න එක මහ දෙයක් නොවුණ ඒ පළාතෙ රබර්  බෝලයක් ඇරෙන්න වෙන පහසුකමක් ඕන උනෙත් නැති නිසා එල්ලෙ තමයි ඔවුන්ට ගැළපුණම ක්‍රීඩාව. කොන්වන්ට් එකේ කෙල්ලො බිංදුවට පැරදුණාම ඔච්චමට කියන්න පුරුදු වෙලා හිටියා ‘‘ මේගොල්ලො ඉතින් එල්ලෙ පිති කපල තියෙන්නෙ පෙකණිවැල උඩ තියාගෙනනෙ ” කියල.

‘‘අන්න ප්‍රතිඵල ඇවිත් ගිහිල්ල බලල එනවලා...” ක්‍රීඩා සර් කෑගැහුවා. ‘‘එල්ලෙ ගැහුවට පාඩුවක් වෙලා නැහැ” කිරිල්ලි ගුරුතුමා ළගින් විදිල්ල වගේ ඉගිලෙද්දි ඔහු හිනැහිලා එහෙම කිව්වා.

ප්‍රතිඵල බලල ආපහු හැරෙද්දි සිරිමලී මැණිකෙ.. නෑ ඒ කුරුළු හදවතේ සිරිමලී මැණිකෙ නෙවෙයි. ඒ වගේම බොහොම හිතට ගත්තු වෙන මැණිකෙ කෙනෙක්.

‘‘හොඳයි සන්තෝසයි. විභාගෙ පාස්වෙලා තියෙන්නෙ හොදට. සයන්ස් කරන්න ගිහින් අමාරුවෙ වැටෙන්න එපා. ඔය ළමයින්ගෙ දෙමව්පියන්ට බෑ ඕවට වියදම් කරන්න. පන්ති යන්න ඕන. කුරුණෑගල නැත්නම් මීගමුවෙ. පොත්පත්වලට හුගක් සල්ලි ඕන.. කලා හරි කොමස් හරි කරන්න.”

අතක පයක ඇණුන කටුවක්වත් ගන්න බැරි කිරිල්ලිට දොස්තර හීනයක් තිබුණෙ නැහැ කවදාවත්. එහෙව් එකේ මෙහෙව් කතන්දර මොකටද? ඒ උද්දච්ච කතාව ඇගේ හිතේ කොණක ඇමිණිලා තියෙනවා අමතක නොවෙන්නම.

‘‘ඔයාගෙ ඇගේ ලේවලත් තියෙන්නෙ කලාව. ඒ හින්ද ඔය ළමයා කලා විෂයන් කරන්න.” එහෙම කිව්වෙ සිංහල ගුරුතුමී. ඒ අවවාදෙ නොකිළිටි ගොයිගම හදවතකින් පැන නැගුණක් බව කිරිල්ලි දන්නවා.

ආයෙම කිරිල්ලිගෙ හිත සැලෙන්න ගත්තා දිනසිරි කුරුලුගංගොඩ ගුවන් විදුලියට තැපැල්පත් දාන සිදුවීමෙන්...

ඇගේ ඉරණමත් කණපිට පෙරලුවෙ ඔය වගේම තැපැල්පතක්.. සෙලාන් ගී සාදයට කවියක් දැම්ම තැපැල්පතක 96 උඳුවප් මහේ දවසක... ඊළඟ ශනිදාවෙම ඒ කවිය කියැවිලා තිබුණා කමල් දේශප්‍රියගෙ හඬින්.. කිරිල්ලිගෙ කූඩුවෙ ලිපිනයත් වැරදියට ලිව්ව ලියමනක් මග අහගෙන කොහොමින් කොහොමින් හරි කැදැල්ලටම ඇවිත් තිබුණා. ඉමක් කොණක් නැති කතාවක ආරම්භයක් වුණා ඒ තැපැල්පත... අවුල්තැවුල් ගිරිදුර්ගය තරණයක අවසානයෙ දැන් ඈ සුවිසල් අහසක් හිමි කිරිල්ලියක්.. හිතේ හැටියට පියඹන්න නිදහස තියෙන. ඒත් ඒ අහසෙ ඈම ලකුණු කර ගත්ත සීමා මායිම් තියෙනවා. ඒ ආත්මාරක්ෂාවට කියලයි ඈ කියන්නෙ. ඒත් ඇත්තම කතාව නම් ඈ හරිම බයගුල්ලියක්..

දැන ගියොත් කතරගම.. නොදැන ගියොත් අතරමඟ කිව්වට කිරිල්ලි ඉගිල්ලුණේ කොහෙත්ම දන්න අහසක නෙවෙයි. මගතොටක් අහගෙනත් නෙවෙයි. හිතේ හෝදිසියට ඔහේ ආව ගමනක්... වෙලාවකට කිරිලි හිත යකඩ පිහාට්ටක් කර ගත්තත් ඒකත් ඉරිතැළිල කඳුලු ගලන වෙලාවල් තියෙනවා. ආපහු හැරිල බලද්දි හිතෙනවා. කුරුලු හදවත වගේම කිරිල්ලිගෙ හදවතත් නවකතාවක් නේද කියල.

දුම්රිය ගමන නිමවෙද්දිත් කුරුලු හදවතේ කිචිබිචිය නිමි නෑ.. ඇත්තටම එක හිතින් කුරුලු හදවතත් එක්ක ගමන යන්න බැරි තරමට අතීත මතක එබි එබී හිත අවුල් කළා. ඒ හින්ද ‘කුරුලු හදවත’ ගැන වෙනම සටහනක් ලියන්න කිරිල්ලි එක හිත් හිතා ගත්තා.

මතුපිටින් පෙනෙන සරල සුන්දර කතන්දරයට එහා ගිය කටුක යථාර්ථයක් ලියනගේ අමරකීර්ති ‘කුරුලු හදවත’ ඇතුළෙ ගැඹුරින් ස්පර්ශ කරන්න උත්සාහ දරනවා. අපි හැමෝම ඉන්නෙ හතරවටින්ම හංස ගීත ඇහෙන කාලෙක නේද කියලත් කුරුලු දියවන්නා ඔයේ හැංගිලා යද්දි කිරිල්ලිට හිතුණා.