නත්තල දියබත් විය. මෙතරම්ම උදාසීන බවින් කණස්සල්ලෙන් සාංකාවෙන් ගෙවුණු නත්තලක් පෙර නොවූ විරූ තරම්ය. පුද්ගලිකව මෙන්ම සමාජයීයවද අපේක්ෂාසහගත වන්නට, නිදහස් වන්නට, නැවුම් වන්නට කොතරම් උත්සාහ දැරිය යුතුදැයි නැවත නැවතත් සිතුවෙමි. සියල්ල නාය යන්නට ඉඩහැරිය යුතුද? අළුත් පැතුමකට දළුලන්නට ඉඩක් ඉතිරි නොවනු ඇත්ද?
කාංසියෙන් පිරුණු නත්තල් නිවාඩුව නිමකර වැහි ඇල්ලේ ගල්ගැහෙන සීතලේ ම මඟට බැස්සද මාසික සිනමා දැක්ම මඟහැර යන්නට නොහැකි බවක් දැනෙන්නට වූයෙන් මීගමුව මාරිස්ටෙලාව අසලින් බසයෙන් බැසගතිමි. හොඳ චිත්‍රපටයක් නරඹන්නටත් ඒ පිළිබඳ ඵලදායී සංවාදයක යෙදෙන්නටත් අවස්ථාවක් ලැබෙන්නේ කලාතුරකිනි. එය මගහැරයාම අළුත් හුස්මක් මඟහැර යාමක් බඳු ය.
මෙවර තිර ගත වූ චිත්‍රපටය "No". 2012 වසරේ නිමැවුණු චිලී සිනමා සිත්තමකි. අධ්‍යක්ෂණය Pablo Larraín. ඔස්කාර් සම්මාන උළෙලේ හොඳම විදෙස් භාෂා චිත්‍රපටය ලෙස නිර්දේශිත වී ඇති අතර, කාන්ස් සිනමා උළෙලේදීද, ඩුබායි සිනමා උළෙලේදීද සම්මානයට පාත්‍ර වූ චිත්‍රපටයකි.
1973 වසරේදී හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් වාමාංශික ජනාධිපති සැල්වදෝර් අයියන්දේ නෙරපා දමා බලයට පත් හමුදාපති ඔගස්ටෝ පිනෝචේ වසර පහළොවක්ම ඒකාධිපති පාලන සමයක වියරුව අත්දකින්නට තම ජනතාවට ඉඩහැරියේය. 1988 වසරේදී තුන්වන වරටත් බලයේ සිටින්නට, තවත් වසර අටකට තම ධුරකාලය දීර්ඝ කරන්නට පැවැත්වූ ජනමත විචාරණයේදී පිනෝචේ පරාජයට පත් විය. චිත්‍රපටයට පදනම් වන්නේ මෙම ජනමත විචාරණයේදී ඒකාධිපති වියරුවට එරෙහිව ‘‘පිනෝචේ එපා” යනුවෙන් ජනතාව පෙළගස්වන්නට සිදුකරන ප්‍රචාරණ වැඩපිළිවෙලයි.
චිත්‍රපටය තුළ නිරූපිත ඒකාධිපති පාලනයක ලක්ෂණ අපගේ අවධානයට යොමු විය යුතුය. පිනෝචේගේ මිලිටරිමය ඒකාධිපති පාලනය තුළ ජනතාව පීඩාවට පත්වෙයි. නිදහස පතා වීදිබසින මිනිසුන් අවියෙන්, පහරදීමෙන් නිහඬ කරනු ලැබෙයි. කලාකරුවන්, මාධ්‍යෙව්දීන්, සමාජ ක්‍රියාධරයින් පිටුපස නාඳුනන ඔත්තුකරුවන් ලුහුබඳියි. පවතින පාලනයට එරෙහි වන්නන් ඔවුන්ගේ දරුවන්ගේ නාමයෙන් බියගන්වයි. විරුද්ධ පාර්ශවයන්ට මාධ්‍ය තුළින් ජනතාව ඇමතීමේ අවස්ථා වළක්වයි. ඒ අතර මාධ්‍ය තමන්ට වාසි සහගත ලෙස හසුරුවයි. ඒ අතර පිනෝචේ දරුවන් සුරතල් කරයි. දරුවන් සමඟ ඡායාරූප ගනියි. දරුවන් තම පාලකයා වෙනුවෙන් ගී ගයයි. ධජ ළෙලවමින් සුබපතයි. ඔහු මහළු මව්වරුන් සිපගනියි. ජනහමු පවත්වයි. දේශයේ නිදහස සහ අනාගතය පිළිබඳව මානවහිතවාදීව කතා කරයි. පාප්වහන්සේ පිළිගනියි. පාප්වහන්සේ සමඟ ඡායාරූපවලට පෙනී සිටියි. දිනාදුන් නිදහසත්, සිදුකළ සංවර්ධනය ගැනත් නැවත නැවත සිහිපත් කරයි. දේශප්‍රේමී, මානව හිතවාදී බවක්ම ගෙනහැරදක්වයි. දේශයේ එකම විමුක්තිදායක අපේක්ෂාව ලෙස පෙනී සිටියි.
මේ අතර දිනෙන් දින ජනතාව අතර ඒකාධිපති වියරුවට එරෙහි මතය ශක්තිමත් වෙයි.
එය අද අප මුහුණදෙන යථාර්ථයට ගළපාගැනීම ඔබට ම භාර කරමි.
තවදුරටත් පිනෝචේගේ පාලනය ඉල්ලා සිටින පාර්ශවය "YES" යනුවෙන්ද, පිනෝචේ පාලනය ප්‍රතික්ෂේප කරන පාර්ශවය "NO" යනුවෙන්ද ප්‍රචාරණ වැඩපිළිවෙලට එක් වෙයි. ප්‍රධාන චරිතය වන රෙනේ සැවැඩ්රා නිර්මාණශීලී තරුණ ප්‍රචාරණ ශිල්පියෙකි. ඔහු "NO" ප්‍රචාරණ වැඩපිළිවෙලට සම්බන්ධ වන අතර, රෙනේ සම්බන්ධ දැන්වීම් ආයතනයද එහි ප්‍රධානියාද "YES" ප්‍රචාරණයට සම්බන්ධ වෙයි. බිඳුණු විවාහයක දරුවකු සමඟ තනිව දිවිගෙවන පියෙකු ලෙසද, තම ප්‍රචාරණ ආයතනය තුළම පවතින තරඟකාරිත්වයට මුහුණ දෙමින්ද, විවිධ මත දරන පුද්ගලයන් සමඟ ගැටෙමින්, මිලිටරි පාලනයේ මර්ධනයට මුහුණ දෙමින්ද රෙනේ දේශයේ වෙනසක් වෙනුවෙන් තම වගකීම සහ යුතුකම ඉටුකරන්නට දරන මහන්සිය අපේ හදවත් දල්වන සුළු ය.
දින 27 ක් තුළ එක් රාත්‍රියකට විණාඩි 15 බැගින් ලැබෙන රූපවාහිනී කාලය තුළ ජනමතය හසුරුවාගන්නට රෙනේ "NO" ප්‍රචාරණ වැඩපිළිවෙලට ලබා දෙන නව දැක්ම, සහ නිර්මාණශීලි දායකත්වය සමත් වෙයි. එය වඩාත් අපගේ අවධානයට යොමු විය යුතුයැයි සිතමි. ගීතය, සංගීතය, රූපවාහිනී දැන්වීම් කලාව, බැනර්, පෝස්ටර්, ස්ටිකර් වැනි ජනතාව අතරට ගෙන යා හැකි සියලුම මාධ්‍ය උපයෝගී කරගනියි. සරල සහ හෘද සංවේදී ප්‍රචාරක වැඩපිළිවෙලකි. එය පහසුවෙන් ජනතාව අතර සැරිසරයි. ජනතාව අතර ප්‍රචලිත වෙයි. තහවුරු වෙයි. නව යොවුන් වියේ සිට මහළු විය දක්වාම ආමන්ත්‍රණය කරයි. මුවින් මුව, හදින් හද ‘‘පිනෝචේ එපා” යන පණිවිඩය රැව් දෙයි. අවසන පිනෝචේ ජනමත විචාරණයෙන් පරාජයට පත්වෙයි.
සිනමා සිත්තම නිමවන්නේ වීදි බැස ප්‍රීති ඝෝෂා නඟන ජනතාව අතර සිය පුතු කර තබාගෙන ඇවිද යන රෙනේගේ ප්‍රීතිමත් නිදහස් රුව සමඟිනි.
"NO" ප්‍රචාරණ වැඩපිළිවෙල තුළින් අපට උගත හැකි පාඩම් බොහෝය.
කලාකරුවන්, මාධ්‍යෙව්දීන්, සමාජ ක්‍රියාධරයින් බහුතරයක් එකම වේදිකාවක, එකම මතයක ඒකරාශී වී සිටින මෙවන් තීරණාත්මක මොහොතක අවම වශයෙන් සෑම හදවතකම රැව් දෙන නිදහස, සතුට, සාමය අරුත් ගැන්වෙන, ජීවිතය පිළිබඳව නව අපේක්ෂාවන් දල්වන ගීතයක් නිර්මාණය කර ගත හැකි නම් කොතරම් අපූරුදැයි මට සිතේ. කලාව සහ ජනමාධ්‍ය ජනතාව ආමන්ත්‍රණය කිරීමට ඇති හොඳම ප්‍රවේශයන්ය. නමුත් එය පුද්ගල කේන්ද්‍රීයව, පුද්ගලයකු ඉස්මතු කිරීම වෙනුවෙන් නොව සමස්ත දේශය පිළිබඳව නව අපේක්ෂා දල්වන, පොදු සමාජ යහපත පිළිබඳ ජනතාව අවදි කරන නිර්මාණ විය යුතුයැයි සිතමි.
නිද්‍රාශීලී ජනතාවක් අවදිකරන්නට අඬහැර පෑම පහසු නොවන බව දනිමි. අන්ධ භක්තියෙන් මිථ්‍යාවේ වෙලී සිටින හදවත් එයින් බැහැරට ගැනීමද අසීරුය. ඒ සියල්ලට වඩා බරපතල කාරණය වන්නේ ආත්මාර්ථකාමී ලාභාපේක්ෂාවන් වෙනුවෙන් පොදු යහපත පාවාදෙන මිනිසුන්ද සිටීම ය. කෙසේනමුත් එදා චිලියට මෙන්ම අද අපේ රටට ද තීරණාත්මක මොහොතක් එළඹ ඇත. අපේ ගමන මහින්ද පාලනයක් හෝ මෛත්‍රී පාලනයක් වෙනුවෙන් නොව, පක්ෂ පාට භේද අතැර දැමූ සර්වපාක්ෂික යහපාලනයක් වෙනුවෙන් විය යුතු යැයි සිතමි.
රෙනේට දින 27 ක් තිබිණි. අප ප්‍රමාද වැඩිද?
( සිනමා දැක්ම සමඟ සම්බන්ධ වී ලාංකීය දේශපාලන යථාර්ථයටද අප අවදි කරමින් චිත්‍රපටය තේරුම් ගන්නට අවැසි වටපිටාව සකසා දුන් චූලානන්ද සමරනායක මහත්මාට විශේෂ ස්තුතිය. )
චිත්‍රපටය තුළ නිරූපිත ඒකාධිපති පාලනයක ලක්ෂණ අපගේ අවධානයට යොමු විය යුතුය. පිනෝචේගේ මිලිටරිමය ඒකාධිපති පාලනය තුළ ජනතාව පීඩාවට පත්වෙයි. නිදහස පතා වීදිබසින මිනිසුන් අවියෙන්, පහරදීමෙන් නිහඬ කරනු ලැබෙයි. කලාකරුවන්, මාධ්‍යෙව්දීන්, සමාජ ක්‍රියාධරයින් පිටුපස නාඳුනන ඔත්තුකරුවන් ලුහුබඳියි. පවතින පාලනයට එරෙහි වන්නන් ඔවුන්ගේ දරුවන්ගේ නාමයෙන් බියගන්වයි. විරුද්ධ පාර්ශවයන්ට මාධ්‍ය තුළින් ජනතාව ඇමතීමේ අවස්ථා වළක්වයි. ඒ අතර මාධ්‍ය තමන්ට වාසි සහගත ලෙස හසුරුවයි. ඒ අතර පිනෝචේ දරුවන් සුරතල් කරයි. දරුවන් සමඟ ඡායාරූප ගනියි. දරුවන් තම පාලකයා වෙනුවෙන් ගී ගයයි. ධජ ළෙලවමින් සුබපතයි. ඔහු මහළු මව්වරුන් සිපගනියි. ජනහමු පවත්වයි. දේශයේ නිදහස සහ අනාගතය පිළිබඳව මානවහිතවාදීව කතා කරයි. පාප්වහන්සේ පිළිගනියි. පාප්වහන්සේ සමඟ ඡායාරූපවලට පෙනී සිටියි. දිනාදුන් නිදහසත්, සිදුකළ සංවර්ධනය ගැනත් නැවත නැවත සිහිපත් කරයි. දේශප්‍රේමී, මානව හිතවාදී බවක්ම ගෙනහැරදක්වයි. දේශයේ එකම විමුක්තිදායක අපේක්ෂාව ලෙස පෙනී සිටියි.
මේ අතර දිනෙන් දින ජනතාව අතර ඒකාධිපති වියරුවට එරෙහි මතය ශක්තිමත් වෙයි.
එය අද අප මුහුණදෙන යථාර්ථයට ගළපාගැනීම ඔබට ම භාර කරමි.
තවදුරටත් පිනෝචේගේ පාලනය ඉල්ලා සිටින පාර්ශවය "YES" යනුවෙන්ද, පිනෝචේ පාලනය ප්‍රතික්ෂේප කරන පාර්ශවය "NO" යනුවෙන්ද ප්‍රචාරණ වැඩපිළිවෙලට එක් වෙයි. ප්‍රධාන චරිතය වන රෙනේ සැවැඩ්රා නිර්මාණශීලී තරුණ ප්‍රචාරණ ශිල්පියෙකි. ඔහු "NO" ප්‍රචාරණ වැඩපිළිවෙලට සම්බන්ධ වන අතර, රෙනේ සම්බන්ධ දැන්වීම් ආයතනයද එහි ප්‍රධානියාද "YES" ප්‍රචාරණයට සම්බන්ධ වෙයි. බිඳුණු විවාහයක දරුවකු සමඟ තනිව දිවිගෙවන පියෙකු ලෙසද, තම ප්‍රචාරණ ආයතනය තුළම පවතින තරඟකාරිත්වයට මුහුණ දෙමින්ද, විවිධ මත දරන පුද්ගලයන් සමඟ ගැටෙමින්, මිලිටරි පාලනයේ මර්ධනයට මුහුණ දෙමින්ද රෙනේ දේශයේ වෙනසක් වෙනුවෙන් තම වගකීම සහ යුතුකම ඉටුකරන්නට දරන මහන්සිය අපේ හදවත් දල්වන සුළු ය.
දින 27 ක් තුළ එක් රාත්‍රියකට විණාඩි 15 බැගින් ලැබෙන රූපවාහිනී කාලය තුළ ජනමතය හසුරුවාගන්නට රෙනේ "NO" ප්‍රචාරණ වැඩපිළිවෙලට ලබා දෙන නව දැක්ම, සහ නිර්මාණශීලි දායකත්වය සමත් වෙයි. එය වඩාත් අපගේ අවධානයට යොමු විය යුතුයැයි සිතමි. ගීතය, සංගීතය, රූපවාහිනී දැන්වීම් කලාව, බැනර්, පෝස්ටර්, ස්ටිකර් වැනි ජනතාව අතරට ගෙන යා හැකි සියලුම මාධ්‍ය උපයෝගී කරගනියි. සරල සහ හෘද සංවේදී ප්‍රචාරක වැඩපිළිවෙලකි. එය පහසුවෙන් ජනතාව අතර සැරිසරයි. ජනතාව අතර ප්‍රචලිත වෙයි. තහවුරු වෙයි. නව යොවුන් වියේ සිට මහළු විය දක්වාම ආමන්ත්‍රණය කරයි. මුවින් මුව, හදින් හද ‘‘පිනෝචේ එපා” යන පණිවිඩය රැව් දෙයි. අවසන පිනෝචේ ජනමත විචාරණයෙන් පරාජයට පත්වෙයි.
සිනමා සිත්තම නිමවන්නේ වීදි බැස ප්‍රීති ඝෝෂා නඟන ජනතාව අතර සිය පුතු කර තබාගෙන ඇවිද යන රෙනේගේ ප්‍රීතිමත් නිදහස් රුව සමඟිනි.
"NO" ප්‍රචාරණ වැඩපිළිවෙල තුළින් අපට උගත හැකි පාඩම් බොහෝය.
කලාකරුවන්, මාධ්‍යෙව්දීන්, සමාජ ක්‍රියාධරයින් බහුතරයක් එකම වේදිකාවක, එකම මතයක ඒකරාශී වී සිටින මෙවන් තීරණාත්මක මොහොතක අවම වශයෙන් සෑම හදවතකම රැව් දෙන නිදහස, සතුට, සාමය අරුත් ගැන්වෙන, ජීවිතය පිළිබඳව නව අපේක්ෂාවන් දල්වන ගීතයක් නිර්මාණය කර ගත හැකි නම් කොතරම් අපූරුදැයි මට සිතේ. කලාව සහ ජනමාධ්‍ය ජනතාව ආමන්ත්‍රණය කිරීමට ඇති හොඳම ප්‍රවේශයන්ය. නමුත් එය පුද්ගල කේන්ද්‍රීයව, පුද්ගලයකු ඉස්මතු කිරීම වෙනුවෙන් නොව සමස්ත දේශය පිළිබඳව නව අපේක්ෂා දල්වන, පොදු සමාජ යහපත පිළිබඳ ජනතාව අවදි කරන නිර්මාණ විය යුතුයැයි සිතමි.
නිද්‍රාශීලී ජනතාවක් අවදිකරන්නට අඬහැර පෑම පහසු නොවන බව දනිමි. අන්ධ භක්තියෙන් මිථ්‍යාවේ වෙලී සිටින හදවත් එයින් බැහැරට ගැනීමද අසීරුය. ඒ සියල්ලට වඩා බරපතල කාරණය වන්නේ ආත්මාර්ථකාමී ලාභාපේක්ෂාවන් වෙනුවෙන් පොදු යහපත පාවාදෙන මිනිසුන්ද සිටීම ය. කෙසේනමුත් එදා චිලියට මෙන්ම අද අපේ රටට ද තීරණාත්මක මොහොතක් එළඹ ඇත. අපේ ගමන මහින්ද පාලනයක් හෝ මෛත්‍රී පාලනයක් වෙනුවෙන් නොව, පක්ෂ පාට භේද අතැර දැමූ සර්වපාක්ෂික යහපාලනයක් වෙනුවෙන් විය යුතු යැයි සිතමි.
රෙනේට දින 27 ක් තිබිණි. අප ප්‍රමාද වැඩිද?
( සිනමා දැක්ම සමඟ සම්බන්ධ වී ලාංකීය දේශපාලන යථාර්ථයටද අප අවදි කරමින් චිත්‍රපටය තේරුම් ගන්නට අවැසි වටපිටාව සකසා දුන් චූලානන්ද සමරනායක මහත්මාට විශේෂ ස්තුතිය. )
